رِنگ مخصوص نواختن ساز است و آواز در آن نقشی ندارد و فرمی در ردیف است که معمولاً برای شادی و رقص نواخته می‌شده و دارای ضرب‌آهنگ ۶/۸ است.
ساختار رِنگ:
در ردیف موسیقی ایرانی همهٔ رنگ‌ها در فرمِ بلندی به نام «شهرآشوب» گردآوری شده‌اند. شهرآشوب‌ها با فرم رقص کلاسیک که در دوران قاجاریه رایج بوده هماهنگ هستند. شهرآشوب‌ها معمولاً با ضرب‌آهنگ آهسته‌تری شروع می‌شوند و تدریجاً سرعت می‌گیرند و رقص همراه آن نیز همراه با حرکاتی مثل معلق زدن، چرخ زدن یا گذاشتن استکان روی پیشانی انجام می‌شده که در دوران معاصر هنوز در رقص مردم تبریز و مناطق حاشیه کویر در ایران موجود است.
احتمالاً حفظ این سنت در تبریز به خاطر آن است که این شهر از قدیم ولیعهدنشین بوده و این سنت در آن شهر نفوذ بیشتری داشته‌است.
نمونه‌ها:
از رنگ‌های معروف می‌توان به رنگ حَرْبی (به معنای جنگی) اشاره کرد که در ماهور قرار دارد و نوعی رقص جنگ است، و نیز رنگ یک‌چوبه که رقص چوب قشقاییان با آن انجام می‌شده‌است. درویش‌خان نیز رنگ‌هایی برای رقص سماع ساخته که معروف هستند. در موسیقی معاصر ایران، چهارمضراب‌ها جای رِنگ‌ها را گرفته‌اند. سایر هنرمندانی که رنگ‌های مشهور نواخته‌اند عبارتند از، رکن‌الدین مختاری، علی‌اکبر شهنازی، علینقی وزیری، حبیب سماعی، مرتضی نی‌داوود، موسی معروفی و فرامرز پایور.
فرصت‌الدوله شیرازی رنگ‌های مهم در دستگاه‌های مختلف را به این شرح برشمرده‌است:
راست‌پنج‌گاه: شهرآشوب، حربی
چهارگاه: شهرآشوب، حاشیه، متن، لزگی
سه‌گاه: شهرآشوب، حاشیه، متن، لزگی، دلگشا
همایون: شهرآشوب، نستوری(نستاری)، فرح
نوا: شهرآشوب، حربی، نستوری
ماهور: شهرآشوب، خفی جلی، حربی
شور: شهرآشوب، ضرب اصول
asoa.ir
دیدگاهتان را بنویسید