نی از جمله سازهای محلی است و تقریبا در تمام نقاط ایران نواختن آن رواج دارد. نی چندین نوع متفاوت دارد از جمله: دوزله، قره نی، نی ۷ بند و …
این ساز متشکل است از یک لوله استوانهای از جنس نی که سراسر طول آن از ۷ بند و ۶ گره تشکیل شده است. به همین دلیل به این ساز نی ۷ بند نیز گفته میشود
نی با قطرهای متفاوت از ۱٫۵ تا ۳ سانتی متر و طولهای مختلف حدود ۳۰ تا ۷۰ سانتی متر ساخته شده و در تمام آنها، روی لوله کمی در قسمت پائین ۵ سوراخ در طرف جلو و یک سوراخ در قسمت عقب قرار دارد.
این ساز بی زبانه است و هوا از طریق نفس نوازنده از انتهای بالائی به درون لوله ی نی فرستاده شده و قسمت اعظم آن از نزدیکترین سوراخ باز، خارج میشود، به همین خاطر باز و بسته شدن سوراخها توسط انگشتان هر دو دست نوازنده، طول هوای مرتعش و طول موج ارتعاش را کم و زیاد کرده و در نتیجه صدا، زیر و بم میشود.
نی را نمی توان کوک کرد و به همین علت در ارکسترها و گروه نوازی ها بقیه ی سازها را با نی کوک و هماهنگ میکنند.
وسعت صدای نی حدود ۲ اکتاو و نیم است، ولی میدان صدا یا کوک در سازهای مختلف متفاوت است. اجرای اصوات در اکتاوهای بالاتر به وسیله فشار هوا امکانپذیر است.
در کل شیوه نینوازی به ۲ گونه نایب اسدالله و حسن کسایی انجام میشود. اما تحول اصلی را در نی حسن کسایی بوجود آورد و اصولا او را باید مبدع نی هفتبند نام نهاد.
asoa.ir