کمانچه

از جمله سازهای زهی-آرشه ای قدیم ایران کمانچه(fiddle) است که در واقع نوع تکامل یافته رباب می باشد و از دوره صفویه به بعد یکی از ارکان موسیقی ایران به شمار می آمده است.
کمانچه را در حالت نشسته می نوازند، به طوری که نوازنده ساز را به صورت عمودی در دست چپ می گیرد و انگشت های دست چپ در طول دسته حرکت می کند و آرشه (کمانه) را با دست راست بصورت افقی در حرکات رفت و برگشت بر سیم ها می کشد. کمانچه پایه ای به شکل میله فلزی دارد که در انتهای آن قرار دارد و روی پا یا زمین قرار می گیرد. این ساز جزو دسته سازهای زهی-کششی است.
کمانچه در گذشته تنها سه سیم داشته و پس از ورود ویولن به ایران به تقلید از آن سیم چهارم به آن افزوده شده ‌است.
این ساز را معمولا از چوب کهنه و به عمل آمده درخت توت و افرا می سازند و با توجه به شکل کاسه به دو نوع پشت باز و پشت بسته تقسیم میشوند.

استفاده از کمانچه‌های پشت باز در قسمت‌های مرکزی ایران به خصوص در لرستان متداول است. این کمانچه‌ها صدایی پر قدرت و شفاف دارند و چون کاسه سبک دارند، اجرای قطعاتی که نیاز به چرخیدن سریع ساز دارد روی این کمانچه‌ها آسان‌تر است.

قدیمی ترین نوازنده کمانچه فردی به نام خوشنواز است که گوبینو جهانگرد فرانسوی، نوازندگی اش را به همراه تار آقا علی اکبر فراهانی در حدود سال ۱۲۳۵ خورشیدی (۱۸۵۶ میلادی) دیده است. پس از او می توان به نام های حسن خان و موسی کاشی اشاره کرد. اما تنها نمونه های ضبط شده از نوازندگان قدیمی منحصر به نواخته های باقرخان رامشگر، حسین خان اسماعیل زاده و صفدر خان است.
کمانچه در آغاز قرن ۱۴ خورشیدی به دلیل ورود ویولون به ایران به مدت دست کم ده سال از صحنه موسیقی هنری غایب بود ولی در انواع موسیقی های مطربی شهری و همچنین موسیقی های بومی از جمله آذربایجان، شمال خراسان و لرستان حضوری پر رنگ داشت. با آغاز به کار رادیو ایران در سال ۱۳۱۹ خورشیدی (۱۹۴۰ میلادی) همراه با سایر سازهای ایرانی، کم کم پای کمانچه نیز به میان آمد. علی اصغر بهاری تنها کسی بود که با تشویق روح الله خالقی صدای کمانچه به شیوه موسیقی دستگاهی را بار دیگر به گوش مردم رساند. بهاری بعدها با تربیت شاگردانی زبده، عملاً تنها حلقه رابط دو نسل کمانچه نوازی ایران گردید. در دوران رکود ساز کمانچه، علاوه بر علی اصغر بهاری، رحمت الله بدیعی کمانچه می نواخت. وی در اصل ویولون نواز بود که بنا به نیاز گروه فرامرز پایور، گاهی کمانچه به دست می گرفت.
asoa.ir

برچسب ها:
کمانچه انواع کمانچه کمانچه پشت بسته کمانچه پشت باز
کمانچه ته بسته کمانچه ته باز فیدل fiddle معنی fiddle
معنای fiddle معنی fiddl معنای fiddl مفهوم fiddle
مفهوم fidl معنی فیدل معنای فیدل مفهوم فیدل