استاد محمدرضا شجریان، موسیقی‌دان و خواننده مشهور ایران، بعد از ۱۹ سال تحمل بیماری سرطان، بعدازظهر امروز هفدهم مهرماه قلبش از تپش ایستاد و در ۸۰سالگی درگذشت.
لحظاتی پیش، در ساعت ۱۷ به‌وقت تهران، همایون شجریان، فرزند محمدرضا شجریان، نیز خبر درگذشت پدرش را در اینستاگرام رسمی خود تأیید کرد و نوشت: «خاک پای مردم ایران به دیار معشوق پرواز کرد.»
محمدرضا شجریان که پخش صدا و تصویرش در صداوسیما از سال ۱۳۸۸، به دلیل حمایت از مردم معترض به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری، ممنوع شده بود، همواره خود را طرفدار مردم معرفی می‌کرد.
او در واکنش به سخن محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران، که معترضان را «خس و خاشاک» لقب داده بود، گفته بود: «صدای من صدای خس و خاشاک است و همیشه هم برای خس و خاشاک خواهد بود.»
نگاهی به زندگی نامه استاد محمدرضا شجریان:
نقطه آغازین ورود به دنیای بزرگ موسیقی و آهنگ برای پرآوازه ترین استاد موسیقی سنتی ایران به دوران کودکی او باز می گردد. به گفته استاد، خلوت‌های کودکانه او در سن ۵ سالگی، همان نقطه شروع آواز خواندن بود. بهمن ماه سال ۱۳۲۶ اولین سال ورود محمدرضا شجریان به کلاس اول می باشد. در سال ۱۳۲۷ آموزش و تعلیم قرآن وی در نزد پدر آغاز می شود و در سن ۹ سالگی برای تلاوت قرآن کریم دارای تبحر بخصوصی است. بطوری که او در سن ۱۰ سالگی برای تلاوت قرآن کریم در گردهمایی‌های سیاسی و اجتماعی کشور حضور پیدا می کند.
سال ۱۳۳۱ را می توان اولین سال حضور وی در رادیو خراسان دانست. دقیقا یک سال بعد از درخشش محمدرضا شجریان در رادیو خراسان، عنوان شاگرد ممتاز در بین دانش آموزان مشهدی را از آن خود می کند و در دبیرستان شاه رضا برای ادامه تحصیلات خود، به مدرسه می رود. علاوه بر علاقه‌ای که او به درس خود داشت، از فعالیت‌های ورزشی نظیر فوتبال نیز غافل نبود. محمدرضا شجریان در سال ۱۳۳۴ موفق می شود تا در مسابقات فوتبال دبیرستان‌های مشهد به تیم دانش آموزی استان راه پیدا کند. سال ۱۳۳۶ محمدرضا شجریان به دانشسرای مقدماتی مشهد مراجعه می کند و در همین حین با معلم موسیقی جوانی آشنا می شود. پیگیری‌های او در زمینه آواز سبب می شود تا با قرائت قرآن و اجرای آوازهای بدون ساز در رادیو خراسان فعالیت متداوم داشته باشد. یک سال پس از آشنایی وی با معلم جوان موسیقی در دانشسرای خراسان، موفق به دریافت دیپلم دانشسرا می شود و پس از آن، در آموزش و پرورش استخدام می شود. محمدرضا شجریان همزمانی که در دبستان خواجه نظام الملک فعالیت می کند، اولین قدم‌های آشنایی با سنتور را بخوبی بر می دارد. آهنگ ساز پرآوازه ایران شدت علاقه‌اش را به سنتور سازی و بهبود صدای سنتور در همان قدم‌های اولیه بخوبی نشان داد. سال ۱۳۴۰ را می توان آغازی برای ورود محمدرضا شجریان به دنیای جدید زندگی‌اش دانست. او در این سال با دوشیزه فرخنده گل افشان ازدواج می کند و مراسم عروسی خودشان در مرداد ماه سال ۱۳۴۰ برگزار می کنند. ۲ سال پس از ازدواج وی، اتفاق‌های خوشایندی در زندگی محمدرضا شجریان رخ می دهد. به دنیا آمدن اولین فرزند او و ساختن سنتور با چوب توت از رخدادهای بی نظیر زندگی در دو سال اولیه تشکیل خانواده محمدرضا شجریان می باشد.
در سال ۱۳۴۴ فرزند دوم وی به نام افسانه به دنیا می آید. پس از سال‌ها فعالیت محمدرضا شجریان در دبستان‌های مشهد بعنوان مدرس و مدیر مدارس مشهد به تهران منتقل می شود. گفتنی است ورود وی به تهران با آشنایی با استاد احمد عبادی گره می خورد. استاد احمد عبادی از نوازندگان نامی و مشهور ساز سه تار در زمان خود بود. ورود محمدرضا شجریان به تهران همزمان با چندین کار مهم آغاز می شود. پس از ساکن شدن وی در تهران، همکاری او با رادیو ایران آغاز می شود و حضور موثر خود را در کلاس آواز استاد اسماعیل مهرتاش و انجمن خوشنویسان نزد استاد بوذری شروع می کند. آشنایی محمدرضا شجریان با رضا ورزنده که او هم از استادان برجسته سنتور بود، از قدم‌های بعدی فعالیت او است. سال ۱۳۴۶، مقدمه‌های آشنایی محمدرضا شجریان با استادان برجسته و حضور موثر وی در جامعه اجتماعی بود. اجرا و ضبط نخستین برنامه محمدرضا شجریان در رادیو ایران تهران با عنوان “برگ سبز شماره ی ۲۱۶” جزو فعالیت‌های دیگر وی در سال ۱۳۴۶ می باشد. نام مستعار وی در رادیو “سیاوش بیدکانی” بود و حضور موثر او در رادیو تا سال ۱۳۵۰ به طول انجامید. بعدها او با نام خودش در رادیو و سپس تلویزیون تلاش‌های بسیاری کرد تا مسیر زندگی هنری خود را بخوبی تکمیل کند. در سال ۱۳۴۷ سِمت وی از آموزش و پرورش به وزارت منابع طبیعی انتقال پیدا می کند. سال ۱۳۴۷ نیز برای محمدرضا شجریان، سالی پرشور و حرارت محسوب می شود، چرا که حضور فعال او در کلاس‌های خوشنویسی استاد حسن میرخانی، بدنیا آمدن سومین فرزندش به نام مژگان و ادامه برنامه‌های هنری وی در حوزه موسیقی با استاد احمد عبادی و لطف الله مجد از اتفاقات بی نظیر در زندگی او است.
سال ۱۳۴۹ و سال ۱۳۵۰ نیز زندگی هنری وی مسیر پویا تری را طی می کند. همکاری با برنامه‌های تلویزیون، دریافت جایگاه خوشنویس ممتاز، آموزش ردیف آوازی سنتور از فرامرز پایور، همکاری او در اجرای برنامه گل‌های تازه در رادیو و آشنایی او با شاعر بزرگ هوشنگ ابتهاج سیر هنری شخصیت محمدرضا شجریان را نمایان می کند. بطور معمول آموزش ردیف‌های آوازی در زندگی محمدرضا شجریان با آشنایی وی با اساتید بزرگ موسیقی رقم می خورده است. برای مثال در سال ۱۳۵۱ آموزش ردیف‌های آوازی وی با آشنایی استاد دوامی صورت گرفت. برنامه گل‌ها در رادیو توانست دایره آشنایی محمدرضا شجریان با استاد نورعلی برومند را وسیع تر کند و شیوه آوازی طاهر زاده را نزد استاد برومند فرا بگیرد. محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، ناصر فرهنگفر، جلال ذوالفنون، مقدسی، حدادی و داود گنجه‌ای و بسیاری از هنرمندان بزرگ دیگر به سرپرستی استاد داریوش صفوت حفظ و اشاعه موسیقی را پایه گذاری می کنند.
سال ۱۳۵۴ نیز برای محمدرضا شجریان، سالی پر از برنامه‌های ایده آل هنری و سرشار از حس مثبت در زندگی شخصی او می باشد. پسر او یا چهارمین فرزندش در سال ۱۳۵۴ متولد می شود و در همان سال نیز اجرای استاد در کشورهای دیگر آغاز می شود. تاسیس شرکت دل آواز در سال ۱۳۵۶ از فعالیت‌های پر ثمر این موسیقی دان پرآوازه است. در سال ۱۳۵۷ فعالیت‌های هنری استاد محمدرضا شجریان در مسابقات تلاوت قرآن کریم در مقام نخست قرار می گیرد و بار دیگر حضور بی وقفه او در راه کسب دانش موسیقیایی به همگان اثبات می گردد. استاد شجریان که از آشنایی با افراد سرآشنا در موسیقی، نتیجه‌های خوبی دیده بود، در سال ۱۳۵۸ با فردی به نام غلامرضا دادبه آشنا می شود و از آن پس، چندین آلبوم متنوع را با همکاری گروه پایور و سایر آلبوم‌ها را گروه شیدا و عارف کار می کند. در فاصله سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰ فعالیت استاد شجریان بر روی آلبوم‌ها بیشتر می شود. او با همکاری پرویز مشکاتیان و گروه عارف، آلبوم‌های ماهور، دستان، نوا و چندین آلبوم دیگر را در خارج از کشور برگزار می کنند. اجرای کنسرت‌های استاد شجریان تا آمریکا و اروپا هم ادامه پیدا می کند. گروه پیرنیاکان و عندلیبی بهمراه استاد شجریان در سال‌های ۱۳۶۸ و ۱۳۶۹ اجرای کنسرت خود را با تمام تلاش در آمریکا و اروپا اجرا می کنند. خوب است بدانید که درآمد حاصل از اجرای کنسرت سال ۱۳۶۹ برای کمک به مردم زلزله زده رودبار هدیه می دهند.
سال ۷۱ استاد محمد شجریان با کتایون خوانساری ازدواج می کند و پس از آن بهمراه گروه پیرنیاکان، عندلیبی و پسرش همایون شجریان در آمریکا به اجرای کنسرت می پردازند. نتایج کار این سال‌ها را می توان در آلبوم‌های آسمان عشق، یاد ایام و دلشدگان به گوش جان بشنوید. سال ۱۳۷۴ کنسرت‌های استاد شجریان در شهرهای داخل ایران نظیر اصفهان، شیراز، ساری، سنندج و کرمان برگزار شد و ادامه فعالیت‌های استاد را می توان در آلبوم چشمه نوش (با محمد رضا لطفی) جان عشاق و گنبد مینا به گوش جان سپرد.
در سال ۱۳۷۶ فرزند اول استاد شجریان از همسر دوم او متولد می شود. نام او رایان است. در سال ۱۳۷۷ آلبوم‌های کویر، شب و سکوت با همکاری کیهان کلهر در بخش آهنگ سازی منتشر می شود. در سال ۷۸ و ۷۹ می توان نتایج آثار زحمات استاد شجریان را در نگاه جهانی مشاهده کرد. جایزه افتخاری یونسکو یا جایزه پیکاسو در سال ۷۸ به استاد شجریان اهدا می شود و در سال بعد او کتاب راز مانا را منتشر می کند. تقریبا در سال‌های ۸۰ و ۸۱ آلبوم‌های نوا، زمستان و داد و بیداد منتشر می شوند که آن‌ها حاصل اجرای کنسرت‌های استاد، کیهان کلهر، حسین علیزاده و همایون شجریان در اروپا و آمریکا است. زمستان سال ۸۳ به مناسبت زلزله بم ، کیهان کلهر، استاد شجریان، همایون شجریان و حسین علیزاده کنسرت با شکوهی را در تهران برگزار می کنند و پس از اجرای کنسرت اعلام می کنند که تصمیم دارند تا مجتمعی را با نام باغ هنر بم بنا کنند. از این رو وجود لوح فشرده همنوا با بم حاصل همین تصمیم می باشد. همکاری استاد شجریان و پسرش با علیزاده و کلهر در سال ۸۴ قطع نمی شود و کنسرتی دیگر در تالار کشور برگزار می کنند. اوایل دهه ۱۳۹۰ فعالیت‌های مستمر استاد شجریان برای اجرای کنسرت‌ها دیده می شود. آلبوم صوتی مرغ خوش خوان و دو آلبوم تصویری کنسرت محمدرضا شجریان و گروه شهناز در دبی در همین زمان برگزار شدند. علاوه بر این، کنسرت محمدرضا شجریان بهمراه گروه شهناز در شهر تهران که مربوط به همکاری وی با گروه شهناز بود، در اوایل همین دهه منتشر کرد. آلبوم رنگ‌های تعالی با همکاری موقت استاد شجریان و برادران پور ناظری (تهمورس پورناظری و سهراب پورناظری) بصورت مجازی منتشر شده است. پس از اجرای این کنسرت، دیگر استاد شجریان با برادران پورناظری همکاری نکرد و به دنبال سعید فرج‌پوری برای برگزاری یک تور کنسرت جهانی رفت. نام این تور کنسرت جهانی ” سرگشتگان عشق” می باشد.
دیدگاهتان را بنویسید